ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹರಣದ ಚರ್ಚೆ ಆಗಾಗ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಒಂದಷ್ಟು ಕಿಡಿಗೇಡಿಗಳು ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರ ಮೇಲೆ ಮಾನಹಾನಿಕರವಾದ ಕಮೆಂಟ್ ಮಾಡಿದಾಗ ನಾನೇ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ದೂರು ಕೊಡಿಸಿದ್ದೆ. ಅದರ ನಂತರ ನನ್ನ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ವಿರುದ್ದವೂ ಇದೇ ರೀತಿ ಅಶ್ಲೀಲ ಭಾಷೆ ಬಳಸಿ ನಿಂದಿಸಿದಾಗ ನಾನೇ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ದೂರು ನೀಡಿದ್ದೆ. ಈ ಎರಡೂ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ‘ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹರಣ’ದ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರಾದ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ನರೇಂದ್ರಮೋದಿಯವರೇ ಇಂತಹ ದೂರುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಆಗ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ನಾನು ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಅದರ ನಂತರ ಸಂಸದ ಪ್ರತಾಪ ಸಿಂಹ ಮಂಗಳೂರಿನ ಪತ್ರಕರ್ತರೊಬ್ಬರಿಗೆ ಧಮ್ಕಿ ಹಾಕಿದ್ದು ಮತ್ತು ದಾವಣಗೆರೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಿಗೂ ಬೆದರಿಸಿದ್ದು ವರದಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದ್ಯಾವುದೂ ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ಆರೋಪ ಮಾಡಿರುವವರಿಗೆ ‘ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹರಣ’ ಆಗಲೇ ಇಲ್ಲ.
ಈಗ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸ್ಥಿತಿ ನೋಡಿ. ಅಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದ ದಮನಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿ ನಿಂತಿದೆ. ಮೊಬೈಲ್ ಇಂಟರ್ ನೆಟ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸರ್ವೀಸನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಪತ್ರಿಕಾ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮುದ್ರಣಾಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರುದಾಳಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವರಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಒಡ್ಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರ ಓಡಾಟಕ್ಕೆ ಪರವಾನಿಗೆ ಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನೆಲ್ಲ ಸಾರಸಗಟಾಗಿ ''ದೇಶದ್ರೋಹಿ' ಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈಗ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸ್ಥಿತಿ ನೋಡಿ. ಅಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದ ದಮನಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿ ನಿಂತಿದೆ. ಮೊಬೈಲ್ ಇಂಟರ್ ನೆಟ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಸರ್ವೀಸನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಪತ್ರಿಕಾ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮುದ್ರಣಾಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರುದಾಳಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅವರಿಗೆ ಬೆದರಿಕೆ ಒಡ್ಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರ ಓಡಾಟಕ್ಕೆ ಪರವಾನಿಗೆ ಪತ್ರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪತ್ರಕರ್ತರನ್ನೆಲ್ಲ ಸಾರಸಗಟಾಗಿ ''ದೇಶದ್ರೋಹಿ' ಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.
1977ರ ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಿಂತ ಭೀಕರವಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಲ್ಲಿನ ಮಾಧ್ಯಮ ಕ್ಷೇತ್ರ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ‘ಸಂದೇಶವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಸಂದೇಶವಾಹಕನ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮ’. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಮಾತ್ರ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಇಂತಹ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯ ಇಲ್ಲ. ಇದರಲ್ಲಿ ನರೇಂದ್ರಮೋದಿ ಸರ್ಕಾರದ ಪಾತ್ರವೂ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿರುವುದು ಬಿಜೆಪಿ –ಪಿಡಿಪಿ ಮೈತ್ರಿಕೂಟ ಸರ್ಕಾರವಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಮಾಧ್ಯಮ ದಮನ ನೀತಿಗೆ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವೇ ನೇರ ಹೊಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗಲೂ ಸೋಷಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಜನಪ್ರಿಯ ನಾಯಕ. ಅವರ ಸಂವಹನವೇನಿದ್ದರೂ ಅದರ ಮೂಲಕವೇ. ಆದರೆ ಅವರು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದೇನು?
ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಗಣಪತಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಧಾರವಿಲ್ಲದ ವರದಿಗಳು ಪ್ರಸಾರ-ಪ್ರಕಟಾ ಆಗಿವೆ. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಹಲವು ಮಂದಿ ‘ನೀವು ಕೂಡಾ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಾಧ್ಯಮ ನೀತಿ’ ಅನುಸರಿಸಬೇಕು’ ಎಂದು ಪುಕ್ಕಟೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದುಂಟು. ಆದರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಪತ್ರಿಕೆ ಇಲ್ಲವೆ ಚಾನೆಲ್ ನ ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಲಿ, ನಾನಾಗಲಿ ಇಲ್ಲವೆ ಸರ್ಕಾರದ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಲಿ ಪೋನ್ ಮಾಡಿ ಯಾಕೆ ಇಂತಹ ವರದಿ ಪ್ರಕಟ-ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಲ್ಲ. ಒಂದಲ್ಲ ಹಲವುಬಾರಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ತಮ್ಮ ಬದ್ದತೆಯನ್ನು ಸಾರಿದ್ದಾರೆ. ನೀವ್ಯಾಕೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ಆಗಾಗ ನನ್ನನ್ನು ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರ ಈ ಬದ್ದತೆ ಉತ್ತರವೂ ಹೌದು.
ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಗಣಪತಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಆಧಾರವಿಲ್ಲದ ವರದಿಗಳು ಪ್ರಸಾರ-ಪ್ರಕಟಾ ಆಗಿವೆ. ಇದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಹಲವು ಮಂದಿ ‘ನೀವು ಕೂಡಾ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಾಧ್ಯಮ ನೀತಿ’ ಅನುಸರಿಸಬೇಕು’ ಎಂದು ಪುಕ್ಕಟೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದುಂಟು. ಆದರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಪತ್ರಿಕೆ ಇಲ್ಲವೆ ಚಾನೆಲ್ ನ ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಲಿ, ನಾನಾಗಲಿ ಇಲ್ಲವೆ ಸರ್ಕಾರದ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಲಿ ಪೋನ್ ಮಾಡಿ ಯಾಕೆ ಇಂತಹ ವರದಿ ಪ್ರಕಟ-ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ಕೇಳಿಲ್ಲ. ಒಂದಲ್ಲ ಹಲವುಬಾರಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ತಮ್ಮ ಬದ್ದತೆಯನ್ನು ಸಾರಿದ್ದಾರೆ. ನೀವ್ಯಾಕೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ಆಗಾಗ ನನ್ನನ್ನು ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯವರ ಈ ಬದ್ದತೆ ಉತ್ತರವೂ ಹೌದು.
ಡೆಕ್ಕನ್ ಹೆರಾಲ್ಟ್ ಪತ್ರಿಕೆ ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ವಿಚಾರಪ್ರಚೋದಕ ಸಂಪಾದಕೀಯವನ್ನು ಇಂದು ಬರೆದಿದೆ:
Media gag in Valley, back to Emergency
July 21, 2016, DHNS
Kashmir Valley has been pushed into an information black hole in a most anti-democratic and unwise exercise of arbitrary powers by the government. The state government took drastic action in the last few days to gag all media – conventional, non-conventional and social – to cut off the Valley from the world and from itself and to prevent it from being presented to the outside world. It could not have taken the action without the concurrence of the Central government. It is a virtual throwback to the Emergency days whose horrors were thought to have been buried decades ago. The comprehensive ban on news and blocking of information channels in Kashmir was the worst assault on the citizens’ basic right to know and freedom of expression since those shameful days. These rights are the same for Kashmir as for the rest of India, and the attack on them should be condemned and opposed by everyone. What is at stake in Kashmir is and will be at stake elsewhere.
July 21, 2016, DHNS
Kashmir Valley has been pushed into an information black hole in a most anti-democratic and unwise exercise of arbitrary powers by the government. The state government took drastic action in the last few days to gag all media – conventional, non-conventional and social – to cut off the Valley from the world and from itself and to prevent it from being presented to the outside world. It could not have taken the action without the concurrence of the Central government. It is a virtual throwback to the Emergency days whose horrors were thought to have been buried decades ago. The comprehensive ban on news and blocking of information channels in Kashmir was the worst assault on the citizens’ basic right to know and freedom of expression since those shameful days. These rights are the same for Kashmir as for the rest of India, and the attack on them should be condemned and opposed by everyone. What is at stake in Kashmir is and will be at stake elsewhere.
The methods of enforcement of the gag orders were reminders of the actions of the worst authoritarian regimes. Mobile internet and broadband services had already been disconnected. The police raided newspaper offices and printing presses, seized newspapers and printing material and detained staff after days of resorting to methods like blocking news, denying curfew passes, physically threatening journalists and otherwise obstructing collection and dissemination of news. The government now does not take responsibility for its actions and has denied there was any gagging. But a minister had clearly fo-und fault with “certain projections” of newspapers. Kashmir is witnessing a high tide of public anger, defiance and protests after a militant was killed by the security forces some days ago. The government is responsible for mismanaging and aggravating the situation. It cannot obliterate the message and shoot the messenger for its own failure.
When legitimate channels of news are blocked, wrong news and rumours spread, causing more damage, further aggravating the situation. Authoritarian governments do not learn this simple truth. Free media provides the best insurance against untruth and wrong propaganda, and no government wins a propaganda war after gagging the media. The government only loses its credibility, violates its obligations to the people and its commitment to uphold the Constitution when it curbs freedom of expression. The world’s largest democracy cannot deny the most basic of freedoms to its people, and continue to claim to be democratic. Even its claims in Kashmir will be questioned if it denies such rights to the people. The government must apologise for the grievous mistake it made and ensure that it will not be repeated.
